Rodzaje, ilość i funkcje ludzkich zębów

Uzębienie to złożony system, składający się z elementów o różnych funkcjach. Jego prawidłowe działanie jest niezwykle ważne dla naszego zdrowia, urody oraz możliwości komunikowania się z otoczeniem. Każdy typ zębów pełni przy tym do spełnienia ściśle określoną rolę.

Czym jest kamień nazębny?

Jakie rodzaje zębów znajdują się w jamie ustnej dorosłego człowieka?

W uzębieniu stałym można wyróżnić cztery typy zębów. Są to:

• Siekacze — znajdują się one w przedniej części żuchwy i szczęki. Ich podstawowym zadaniem jest odgryzanie kęsów pożywienia.
• Kły — zlokalizowane są one w sąsiedztwie siekaczy, po obu ich stronach, zarówno w górnym, jak i dolnym łuku zębowym. Rozdzielają one pożywienie na mniejsze fragmenty.
• Zęby przedtrzonowe — znajdują się zaraz za kłami. Rozdrabniają i rozcierają one wstępnie pokarm.
• Zęby trzonowe — zlokalizowane są za przedtrzonowcami i odpowiadają za ostateczne roztarcie pożywienia przed jego przełknięciem.

Każdy z wymienionych typów zębów pełni również funkcje dodatkowe. Przykładowo siekacze biorą udział w artykulacji dźwięków, przedtrzonowce i trzonowce nadają policzkom odpowiedni kształt, a kły zapewniają właściwe ułożenie pozostałych zębów po zamknięciu szczęki.

Jak rozwija się nasze uzębienie?

Noworodki przychodzą na świat bez zębów, jednak już z ich zawiązkami, wykształconymi w okresie życia płodowego. Pierwsze ząbki pojawiają się u niemowlaków, w okolicach 6. miesiąca życia — najpierw wyrzynają się siekacze, wkrótce po nich kły i zęby trzonowe (jak łatwo zauważyć — w zestawie tym nie ma przedtrzonowców; ogólna liczba zębów w prawidłowo wykształconym uzębieniu mlecznym wynosi więc 20: 8 siekaczy, 4 kły, 8 trzonowców).

Proces ząbkowania powinien zakończyć się pomiędzy 21. a 31. miesiącem życia, jednak zęby w dalszym ciągu rozwijają się przez następne 2 - 3 lata. Warto już na tym etapie zadbać o ich zdrowie, bowiem zaniedbania mogą przyczynić się do powstania wad zgryzu oraz problemów logopedycznych. Nie jest to oczywiście koniec rozwoju uzębienia — od szóstego do trzynastego roku życia trwa wyrzynanie się zębów stałych. Najpóźniej (niekiedy nawet w okolicach 25. roku życia) pojawiają się "ósemki", czyli tzw. zęby mądrości.

Ile zębów powinien mieć dorosły człowiek?

W pełni rozwinięte uzębienie składa się z 32 zębów: 8 siekaczy, 4 kłów, 8 zębów przedtrzonowych i 12 trzonowych. Niektóre osoby mają jednak zaledwie 28 zębów i nie jest to uznawane za znaczące odstępstwo od normy, o ile sytuacja taka wynika z braku "ósemek". Trzeba bowiem wiedzieć, że te ostatnie niekiedy nie pojawiają się wcale, nawet w formie zawiązków.

Według naukowców powodem takiego stanu rzeczy jest proces ewolucji: w związku z jedzeniem przetworzonego pożywienia posiadanie zębów mądrości nie wpływa już na naszą zdolność do przetrwania — osoby, które ich nie mają, bez problemu mogą więc przeżyć i przekazać swe geny potomkom. Jednocześnie z pokolenia na pokolenie zmienia się budowa naszych szczęk i żuchw. Coraz częściej nie ma w nich miejsca na dodatkowe trzonowce. Zdarza się więc również, że nie wyrzynają się one lub wyrzynają się nieprawidłowo i wkrótce po ich pojawieniu się konieczna jest ich ekstrakcja. Niestety, znacznie częstszą przyczyną posiadania mniejszej od normy ilości zębów jest ich utrata w wyniku niewłaściwej higieny jamy ustnej i zbyt rzadkich wizyt u dentysty.

Jakie choroby mogą być przyczyną utraty zębów?

Oczywiście nasze zaniedbania higieniczne nie skutkują natychmiastową utratą zębów — aby do niej doszło, musi rozwinąć się stan chorobowy. Dolegliwościami, które najczęściej wymienia się w tym kontekście, są:

• Próchnica — rozwija się ona w wyniku oddziaływania kwasów, wytwarzanych przez bakterie, na szkliwo zęba. Długotrwały proces tego typu może prowadzić do uszkodzenia jego powierzchni i pojawienia się ubytków. Jeżeli nie zostaną one wyleczone, infekcja może sięgnąć w głąb tkanki, docierając do miazgi. Efektem jest jej stan zapalny i silne dolegliwości bólowe. Dalszy rozwój choroby może doprowadzić do uszkodzenia zęba w stopniu, który uniemożliwi jego wyleczenie. W sytuacji takiej jedynym wyjściem może być jego ekstrakcja.
• Paradontoza — jest ona skutkiem gromadzenia się bakterii pod szkliwem zębów. Ich namnażanie może prowadzić m.in. do powstania i pogłębiania się kieszonek przyzębnych oraz do uszkodzenia kości zębodołu.  Skutkuje to rozchwianiem zębów i może prowadzić do ich utraty.
  Co oczywiste, braki w uzębieniu mogą być również spowodowane urazami mechanicznymi.

Czym jest hiperdoncja?

Niekiedy zębów jest też w jamie ustnej zbyt wiele. Sytuację taką nazywamy hiperdoncją. Przypadłość ta jest stosunkowo rzadka, a jej przyczyny nie są dokładnie poznane. Może pojawić się ona zarówno u dzieci, jak i u osób dorosłych. Dodatkowe zęby mają zwykle kształt stożkowaty i znajdują się w przedniej części szczęki. Niestety, ich występowanie trudno uznać za zjawisko pozytywne — u dzieci hiperdoncja może na przykład utrudniać wyrzynanie się stałego uzębienia. Często wpływa też ona negatywnie na rozwój korzeni sąsiednich zębów.
 

Zadbaj o zdrowie swojej jamy ustnej!
Skontaktuj się z nami i umów się na konsultację w Nova Dent!